Τρίτη, 19 Μαρ, 2024
Χρύσανθου και Δαρείας μαρτύρων, Κλαυδίου, Ιλαρίας, Ιάσονος, Μάυρου και Παγχαρίου μαρτ.
ΕΤΑΙΡΕΙΑ ΟΡΘΟΔΟΞΩΝ ΣΠΟΥΔΩΝ
Τ.Θ. 1602
Τ.Κ. 51006 Θεσσαλονίκη
Τηλ.: 2310 286247
Fax.: 2310 276590

ΤΟ ΚΟΣΟΒΟ ΚΑΙ ΤΑ ΜΕΤΟΧΙΑ ΣΤΗ ΣΗΜΕΡΙΝΗ ΣΕΡΒΙΑ



ΤΟ ΚΟΣΟΒΟ ΚΑΙ ΤΑ ΜΕΤΟΧΙΑ ΣΤΗ ΣΗΜΕΡΙΝΗ ΣΕΡΒΙΑ
Κόσαρα Γκαβρίλοβιτς
ΤΟ ΚΟΣΟΒΟ ΚΑΙ ΤΑ ΜΕΤΟΧΙΑ ΣΤΗ ΣΗΜΕΡΙΝΗ ΣΕΡΒΙΑ
(διάλεξη)

 

 

ΣΗΜΕΙΩΣΗ ΤΗΣ ΣΥΝΤΑΞΗΣ

Тὸ κείμενο τῆς διδασκαλίας αὐτῆς, ποὺ ἔλαβε χώρα τὸ Σεπτέμβριο 2009, στὴν αἴθουσα τῆς ἐνορίας τῆς ρωσικῆς ἐκκλησίας τοῦ Ἁγίου Ἰωάννη τοῦ Βαπτιστῆ στὴν Οὐάσινγκτον, λάβαμε ἀπὸ φίλους ἀπὸ τὸ ἐξωτερικό. Λόγω τῆς τεράστιας σημασίας τὸ δημοσιεύουμε καὶ στὰ ἀγγλικὰ καὶ στὰ ρωσσικά, ποὺ δὲν συνηθίζουμε, ὥστε νὰ ἐνημερωθεῖ ὅσο  γίνεται εὐρύτερος κύκλος ἀνθρώπων.

Ἡ Κόσαρα Γκαβρίλοβιτς, κόρη τοῦ πρὸ τοῦ πολέμου ὑπουργοῦ καὶ διπλωμάτη, ἐθελοντὴ καὶ τσετνὶκ ἀπὸ τὸ 1912, συγγραφέα Μίλαν Γκαβρίλοβιτς, γεννήθηκε τὸ 1924 στὸ Βελιγράδι.  Κατόπιν τῆς ὁλοκλήρωσης τοῦ Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου μαζὶ μὲ ὅλη τὴν οἰκογένειά της ἔμεινε χωρὶς τὴν πατρίδα, τὴν περιουσία, τὴν ὑπηκοότητα καὶ τὴν «τιμὴ τοῦ πολίτου». Εἶναι πτυχιοῦχος τῆς γαλλικῆς καὶ τῆς ρωσσικῆς γλῶσσας στὸ Κέιμπριντζ. Δίδασκε τὴ ρωσσικὴ γλῶσσα στὸ Πανεπιστήμιο Τζόρτζ Οὐάσινγκτον στὴν Οὐάσινγκτον καὶ δούλευε ὡς μεταφράστρια γιὰ τὸ Στέιτ Ντιπάρτμεντ. Παρόλο ποὺ μετέφραζε καὶ γιὰ τὸν Ἀμερικανὸ πρόεδρο Τζόρτζ Μποὺς σένιορ, ὁ Κροάτης πρόεδρος Φράνιο Τούτζμαν, κατὰ τὴν ὑποδοχὴ στὸν Λευκὸ Οἶκο, ζήτησε «νὰ μὴν τοῦ μεταφράζει ἡ κόρη τοῦ Μίλαν Γκαβρίλοβιτς».

κυρία Γκαβρίλοβιτς τὸ 2000 ἦταν γιὰ ἕνα χρονικὸ διάστημα στὴν Γκρατσάνιτσα. Τὸν Ἀπρίλιο 2008 μετακόμισε ἀπὸ τὸ Μπάλτιμορ, ΗΠΑ στὸ Μοναστήρι Γκρατσάνιτσα, ὅπου δουλεύει ὡς μεταφράστρια τοῦ Σεβασμιότατου Ἐπισκόπου Ἀρτεμίου, Ἐπισκόπου Ράσκας-Πριζρένης καὶ Κοσόβου-Μετοχίων.

κτὸς ἀπὸ τὴ μετάφραση 21 σερβικῶν λαϊκῶν τραγουδιῶν στὰ ἀγγλικὰ (Songs of Serbia, Serbian Literary Company, Toronto, 2002), ἡ κυρία Γκαβρίλοβιτς δημοσίευσε καὶ μιὰ συλλογὴ ποιημάτων της στὰ ἀγγλικὰ καὶ στὰ σερβικά, Walls and Cracks in Walls καὶ τὸ βιβλίο Ρεμπέκα Οὐὲστ καὶ  ἡ οἰκογένεια Γκαβρίλοβιτς, Ζάγκορ, Βελιγράδι 2008, περὶ τῶν φιλικῶν σχέσεων τῆς οἰκογένειάς της καὶ τῆς γνωστῆς Ἀγγλίδας συγγραφέα.

 

+  +  +

 

 

Πρὶν νὰ ἀρχίσω νὰ μιλάω γιὰ τὸ Κόσοβο καὶ τὰ Μετόχια στὴ σημερινὴ Σερβία θέλω νὰ εὐχαριστήσω τὸν πατέρα Βίκτορα ποὺ μοῦ ἐπέτρεψε νὰ μοιράσω τὶς ἐντυπώσεις μου γιὰ τὸ Κόσοβο καὶ τὰ Μετόχια καὶ σὲ ὅλους ἐσᾶς ποὺ μείνατε μετὰ τὴν Θεία Λειτουργία γιὰ νὰ ἀκούσετε αὐτὸ ποὺ ἔχω νὰ πῶ.

Θὰ σᾶς παρακαλοῦσα μὲ τὴν εὐκαιρία αὐτὴ νὰ ἔχετε στὸ νοῦ σας τὰ ἑξῆς:

1. Δὲν βρίσκομαι μπροστά σας σὰν ἐκπρόσωπος κανενός. Μιλάω μόνο στὸ ὄνομά μου. Μιλάω ὡς κάποιος ὁ ὁποῖος πέρασε ἑνάμιση χρόνο στὴν Ἱερὰ Μονὴ Γκρατσάνιτσα στὸ Κόσοβο, ἀφιερωμένη στὴν Κοίμηση τῆς Ὑπεραγίας Θεοτόκου. Τὸ γεγονὸς ὅτι ζῶ καὶ ἐργάζομαι ἐκεῖ ὡς μεταφράστρια τοῦ Σεβασμιοτάτου Ἐπισκόπου Ἀρτεμίου, ἐπισκόπου Ράσκας-Πριζρένης καὶ Κοσόβου-Μετόχιων, δὲν σημαίνει ὅτι σᾶς ἀπευθύνομαι στὸ ὄνομά του. Μιλάω χωρὶς τὴν ἄδεια καὶ γνώση του, διότι, κατόπιν τῆς ἀναχώρησής μου ἀπὸ τὸ μοναστήρι στὸ ταξίδι αὐτό, οὔτε ὁ ἴδιος οὔτε ἐγὼ ξέραμε ὅτι θὰ ὑπάρξει ἡ εὐκαιρία αὐτή. Μόλις ἦρθα ἐδῶ, σχεδὸν νὰ μὴν ὑπῆρχε μέρα νὰ μὴν μὲ ρωτήσει κανείς: «Πῶς εἶναι τὰ πράγματα στὸ Κόσσοβο;» Καὶ κάθε φορὰ ὅταν μὲ ρωτοῦσαν, τοὺς ἀπαντοῦσα μὲ τὰ ἴδια λόγια: «Ἡ κατάσταση στὸ Κόσσοβο καὶ τὰ Μετόχια εἶναι κακὴ καὶ θὰ γίνει χειρότερη.» Καὶ κάθε φορὰ ὅταν πρόφερα τὰ λόγια αὐτά, μοῦ ἦταν ὅλο καὶ πιὸ φανερὸ πόσο ἡ κατάσταση ἐκεῖ εἶναι πραγματικὰ φοβερή.  Γιὰ τὸ λόγο αὐτὸ ἀποφάσισα νὰ σᾶς μιλήσω γι' αὐτὸ καὶ νὰ ζητήσω τὴν εὐλογία τοῦ Μητροπολίτη μεταγενέστερα, ἐλπίζοντας ὅτι θὰ μοῦ συγχωρέσει τὴν ἁμαρτία τῆς ἰσχυρογνωμοσύνης.

2. Ἐὰν μιλήσω γιὰ κάτι ποὺ εἶναι δεδομένο, αὐτὸ σημαίνει ὅτι σὲ αὐτὸ πείστηκα προσωπικὰ ἢ τὸ ἄκουσα ἄμεσα ἀπὸ πολὺ ἀξιόπιστα πρόσωπα. Ὅμως πρέπει νὰ ἔχουμε στὸ νοῦ ὅτι ζοῦμε σὲ ἀτελῆ κόσμο στὸν ὁποῖο ἀκόμη καὶ τὰ πιὸ ἀξιόπιστα πρόσωπα μποροῦν  νὰ κάνουν λάθος.

3. Ἐὰν παραλείψω κάτι ποὺ σᾶς ἐνδιαφέρει, μπορεῖτε μετὰ τὴν ἔκθεσή μου,  νὰ κάνετε ἐρώτηση ἢ νὰ πεῖτε μόνοι σας αὐτὸ ποὺ θεωρεῖτε σημαντικό.

4. Καί, ὡς τελευταῖο, πρέπει νὰ σᾶς προειδοποιήσω ὅτι αὐτὸ ποὺ ἔχω νὰ πῶ εἶναι πολὺ δυσάρεστο. Δυσάρεστο γιὰ τοὺς Ρώσους, πιὸ δυσάρεστο γιὰ τοὺς Ἀμερικανούς, καὶ τὸ πιὸ δυσάρεστο γιὰ τοὺς Σέρβους ἐδῶ.  Ἀλλὰ σᾶς ἱκετεύω νὰ μὲ ἀκούσετε μέχρι τὸ τέλος. Ἀκοῦστε λόγω τοῦ ἴδιου τοῦ καλοῦ σας, διότι αὐτὸ ἀφορᾶ ὅσο ἐμᾶς τόσο κι ἐσᾶς. Δὲν ζητάω βοήθεια. Κανένας δὲν μπορεῖ νὰ μᾶς βοηθήσει. Τώρα, μόνο ὁ Θεὸς μπορεῖ νὰ μᾶς βοηθήσει.

Ἀφοῦ ἀκούσατε τὴν προειδοποίηση αὐτὴ πιθανῶς θὰ συμπεραίνετε ὅτι, κατὰ τὴ γνώμη μου, οἱ Σέρβοι εἶναι οἱ κύριοι φταῖχτες γιὰ τὴν καταστροφικὴ κατάσταση στὴν ὁποία σήμερα βρίσκεται ἡ Σερβία. Καὶ θὰ ἔχετε δίκαιο: ἐμεῖς εἴμαστε ἡ κύρια αἰτία τῆς συμφορᾶς μας. Αὐτό, ὅμως, δὲ σημαίνει ὅτι οἱ Ἀλβανοὶ δὲν μᾶς σκοτώνουν. Μᾶς σκοτώνουν κάθε μέρα, καὶ κάθε μέρα κάνουν τὴ ζωὴ πιὸ ἀνυπόφορη. Μὲ κάθε νέο πρωὶ ὅλο καὶ λιγότεροι Σέρβοι ὑπάρχουν στὸ Κόσσοβο καὶ τὰ Μετόχια. Ἐμεῖς ἐξαφανιζόμαστε σιγὰ σιγὰ ἀπὸ τὸ Κόσσοβο καὶ τὰ Μετόχια. Ἀλλὰ αὐτὸ δὲν εἶναι τίποτα καινούργιο. Αὐτὸ σᾶς εἶναι ἤδη πολὺ γνωστό.

Αὐτὸ ἐπίσης δὲν σημαίνει ὅτι ἡ Δύση ἐξ ὁλοκλήρου, καὶ ἡ Ἀμερικὴ εἰδικά, ἀπαλλάσσονται ἀπὸ ἐνοχὲς γιὰ τὴν καταστροφὴ αὐτή. Στὴν περίπτωση τῆς Σερβίας οἱ ἴδιοι ἔπαιξαν πολὺ βρωμερὸ ρόλο. Ἡ συμπεριφορὰ τῆς Ἀμερικῆς πρὸς τὴ Σερβία ἦταν ἀνήθικη, ἄτιμη καὶ σὲ ἀντίθεση μὲ τοὺς ἴδιους της καὶ τοὺς διεθνεῖς νόμους, καὶ τὰ συμφέροντά της. Ἀλλὰ περὶ τούτου δὲν θέλω νὰ μιλήσω σήμερα, διότι οἱ Ἀλβανοί, ἡ Δυτικὴ Εὐρώπη καὶ ἡ Ἀμερικὴ δὲν εἶναι αὐτὸ ποὺ στὶς ζωές μας ἔχει τὴ μεγαλύτερη σημασία. Ἡ παροιμία ποὺ λέει «Ἀντιμετωπίσαμε τὸν ἐχθρὸ καὶ αὐτὸς εἶναι ἐμεῖς οἱ ἴδιοι» πλήρως μπορεῖ νὰ ἐφαρμοστεῖ σὲ μᾶς.

Σήμερα θέλω νὰ μιλήσω καὶ γιὰ τὸν νέο κίνδυνο ποὺ ἀπειλεῖ ὅσο ἐμᾶς τόσο κι ἐσᾶς, ἐπιθυμώντας νὰ πῶ ὅτι, ἐφόσον δὲν τὸ κατανοήσετε σήμερα, ἢ αὔριο, ἢ γιὰ ἕνα ἢ δυὸ μῆνες - ἐν πάσῇ περιπτώσει πολὺ σύντομα - θὰ ξυπνήσετε ἕνα πρωὶ καὶ θὰ ἀνακαλύψετε ὅτι αὐτὴ ἡ φοβερὴ δυστυχία εἶναι καὶ δική σας, ὄχι μόνο δική μας.

Καὶ τώρα ἂς στραφοῦμε στὸ Κόσσοβο καὶ τὰ Μετόχια στὴ σημερινὴ Σερβία καὶ στὴ Σερβία γενικὰ - ὄχι ἐπειδὴ τὸ Κόσσοβο καὶ τὰ Μετόχια εἶναι ἀναφαίρετο μέρος τῆς Σερβίας - ὄχι ἐπειδὴ εἶναι «ἡ καρδιὰ καὶ τὸ λίκνο τῆς Σερβίας», ὄχι ἐπειδὴ εἶναι ἡ ἅγια σερβικὴ γῆ. Βέβαια, εἶναι αὐτό, ἀλλὰ αὐτὸ δὲν εἶναι τὸ σημαντικότερο. Τὸ σημαντικότερο εἶναι ὅτι ὅλα ὅσα συμβαίνουν σήμερα στὴ Σερβία δὲν εἶναι μόνο ποὺ συνδέονται στενὰ μὲ τὸ Κόσσοβο καὶ τὰ Μετόχια ἀλλὰ καὶ καθορίζονται ὁριστικὰ ἀπὸ αὐτά. Ὅτι συμβαίνει στὸ Κόσσοβο καὶ τὰ Μετόχια ἄμεσα ἐξαρτᾶται ἀπὸ τὴν κυβέρνηση τῆς χώρας στὴν ὁποία βρίσκονται αὐτὲς οἱ περιοχές, καὶ αὐτὸ εἶναι ἡ Σερβία. Καὶ ἐκεῖνο ποὺ σήμερα συμβαίνει μὲ τὴν Ὀρθοδοξία στὴ Σερβία εἶναι ἄρρηκτα συνδεδεμένο μὲ τὴν Ὀρθοδοξία παντοῦ στὸν κόσμο.

Τί μπορῶ νὰ σᾶς πῶ γιὰ τὴ Σερβία γενικὰ καὶ γιὰ τὴν κατάσταση στὸ Κόσσοβο καὶ τὰ Μετόχια εἰδικά; Δύναται νὰ γίνει λόγος γιὰ τὸ σήμερα καὶ νὰ μὴν εἰπωθοῦν μερικὰ λόγια γιὰ τὸ χθὲς ἢ γιὰ τοὺς παλιοὺς καιρούς; Ἐσεῖς ἤδη ξέρετε ὅτι ἡ ἱστορία γιὰ τὴ Σερβία εἶναι μιὰ ἱστορία περὶ συνεχῶν, ἢ συνεχῶς ἐπαναλαμβανόμενων, διαχωρισμῶν. Εἶναι μιὰ ἱστορία περὶ διενέξεων καὶ μοιραίων ἐσωτερικῶν συγκρούσεων. Παρεμπιπτόντως, πρὶν ἀπὸ καμιὰ ἑβδομηνταριὰ χρόνια, ὅταν ἤμουν στὶς κατώτερες τάξεις τοῦ Γυμνασίου καὶ μόλις ἄρχισα νὰ μαθαίνω τὴ σερβικὴ ἱστορία, σὲ κάθε μάθημα συνεχῶς ἐπαναλαμβανόταν μιὰ λέξη. Κανένας ἀπὸ μᾶς τοὺς μαθητὲς τότε δὲν ἤξερε τί σημαίνει ἡ ἴδια, ἀλλὰ ἀκουγόταν καταθλιπτικὰ ἢ ὀλέθρια, ὅπως κι ἔπρεπε, διότι ἐξηγοῦσε τὶς ἀτυχίες καὶ τὶς ἧττες τῆς πρώιμης ἱστορίας μας. Καὶ παρόλο ποὺ ἐμεῖς τὰ παιδιὰ δὲν καταλαβαίναμε τὴ σημασία τῆς ἔκφρασης ἀλληλοσύγκρουση, ἤδη τότε ἀρχίσαμε νὰ καταλαβαίνουμε ὅτι οἱ ἐσωτερικὲς συγκρούσεις εἶναι ἡ κατάρα τῆς Σερβίας. Ἀλλὰ ἡ ἀντίληψη τῶν αἰτίων τῶν συμφορῶν κάποιου εἶναι ἕνα πρᾶγμα, καὶ ἡ ἐκρίζωσή τους ἐντελῶς κάτι ἄλλο. Τὰ σχίσματα ἦταν καὶ πάντα θὰ εἶναι ἡ κατάρα τῆς Σερβίας.

Συνεπῶς δὲν ἐκπλήττει ποὺ ἀκόμη καὶ σήμερα ἡ Σερβία εἶναι μιὰ διαχωρισμένη χώρα. Ὅταν σκέφτομαι τὴ Σερβία, βλέπω τὸ σύμβολό της - τὸ μεγάλο σταυρὸ ποὺ μοιράζει τὸ χῶρο σὲ τέσσερα ἴδια, μὴ ὁλοκληρωμένα μέρη, μὲ τὸ γράμμα «Σ» ἐγγεγραμμένο στὸ καθένα ἀπὸ αὐτά. Αὐτὰ ἀποτελοῦν τὸ παράλογο ἀλλὰ ἐντελῶς ἀληθινὸ σερβικὸ μότο - Μὸνο ἡ συμφωνία σώζει τὸν Σέρβο (Samo Sloga Srbina Spasava), ἀλλὰ ἀντὶ τῶν γραμμάτων αὐτῶν ἐγὼ βλέπω τέσσερα τμήματα τῆς σερβικῆς κοινωνίας χωρισμένα μὲ σταυρό.  

 

Κατακόρυφα, ἡ κοινωνία εἶναι χωρισμένη σὲ 1. Κράτος τὸ ὁποῖο διοικεῖται ἀπὸ κοσμικὴ ἐξουσία, 2. Ἐκκλησία ἡ ὁποία ἔχει δική της κυβέρνηση, ἦτοι τὴν Σύνοδο τῆς Ἱεραρχίας καὶ τὴ Διαρκὴ Ἱερὰ Σύνοδο. Αὐτὰ τὰ δυὸ τμήματα εἶναι καθαρὰ  χωρισμένα τὸ ἕνα ἀπὸ τὸ ἄλλο. Ὁριζόντια, ἡ κοινωνία εἶναι χωρισμένη σὲ ἐκείνους ποὺ κυβερνοῦν καὶ ἐκείνους ποὺ κυβερνῶνται. Στὸ τρίτο πεδίο βρίσκονται οἱ ἄπιστοι οἱ ὁποῖοι ὑποτάσσονται μόνο στὴν κοσμικὴ ἐξουσία. Τὸ τέταρτο πεδίο ἀποτελεῖται ἀπὸ τοὺς πιστούς, ἦτοι τὸν κλῆρο, τὸν μοναχισμὸ καὶ τὸ ποίμνιο. Ὅμως αὐτὸ τὸ τελευταῖο τμῆμα  πρέπει νὰ ὑποταχθεῖ ὄχι μόνο στὴν ἐκκλησιαστικὴ κυβέρνηση ἀλλὰ καὶ στὴν κοσμικὴ ἐξουσία. Ἔτσι ἦταν πάντοτε. Σήμερα, ὅμως, κάθε ἕνα ἀπὸ αὐτὰ τὰ τέσσερα τμήματα εἶναι χωρισμένα σὲ ἀκόμη δύο μέρη, καὶ αὐτὰ σὲ καμία περίπτωση δὲν εἶναι ἴδια. Τὸ ἕνα μέρος, ὁδηγούμενο ὄχι μόνο ἀπὸ τὴν κοσμικὴ ἐξουσία ἀλλὰ καὶ ἀπὸ τὴν ἐκκλησιαστική, εἶναι πιὸ μεγάλο, πιὸ ἠχηρὸ καὶ πιὸ δυνατὸ ἀπὸ τὸ ἄλλο, ποὺ μοῦ φαίνεται ὅτι εἶναι τόσο μικρὸ σὰν νὰ εἶναι σχεδὸν ἀόρατο. Ἡ πλειοψηφία εἶναι ἀποφασισμένη ὀξύθυμα νὰ «πάει στὴν Εὐρώπη», ἐνῶ ἐμεῖς στὸ δεύτερο μέρος, ρωτᾶμε: «Πῶς; Δὲν βρισκόμαστε ἤδη στὴν Εὐρώπη;» Ἐὰν ρωτούσαμε τοὺς ἀνθρώπους στὸ δρόμο γιὰ ποιὸν λόγο εἶναι τόσο ὁλοπρόθυμοι νὰ προσχωρήσουν στὴν Εὐρώπη, τί ἀναμένουν νὰ βροῦν ἐκεῖ, θὰ ἀποκτούσαμε τὴν ἐντύπωση ὅτι ἡ μοναδική τους ἐπιθυμία εἶναι νὰ ἀποκτήσουν βίζα καὶ νὰ μποροῦν νὰ ταξιδεύουν. Ἡ βίζα γιὰ τοὺς Σέρβους ἔγινε τὸ νέο χρυσὸ μοσχάρι. Ἐὰν τοὺς ρωτούσατε ὕστερα τί θέλουν νὰ κάνουν σὲ ἐκείνη τὴ νέα ὑποσχόμενη χώρα στὴν ὁποία ἡ τόσο λαχταρισμένη βίζα θὰ τοὺς καθοδηγήσει καὶ ἡ ὁποία λέγεται ἡ Εὐρωπαϊκὴ Ἕνωση, δὲν θὰ πάρετε σαφὴ ἀπάντηση. Ὄχι ἐπειδὴ οἱ ἄνθρωποι φοβοῦνται νὰ ποῦν τί τοὺς εἶναι πράγματι στὴν καρδιά. Ὄχι, οἱ ἄνθρωποι στὴ Σερβία δὲν φοβοῦνται ἀπὸ τίποτα πλέον - καὶ αὐτὸ εἶναι ἐκφοβιστικό.

Γιὰ τὸ φαινόμενο αὐτὸ ἀξίζει νὰ ποῦμε κάτι περισσότερο διότι ἡ ἀπουσία τοῦ φόβου εἶναι πράγματι ἕνα ἀπὸ τὰ μεγαλύτερα καὶ πιὸ φοβερὰ προβλήματα τὰ ὁποῖα ἀντιμετωπίζει ἡ Σερβία σήμερα. Δὲν θὰ λάβετε σαφὴ ἀπάντηση διότι δὲν ὑπάρχει. Οἱ ἄνθρωποι δὲν ξέρουν γιὰ ποιὸν λόγο θὰ ταξίδευαν. Δὲν τοὺς νοιάζει ποῦ πηγαίνουν, δὲν τοὺς νοιάζει τί θὰ κάνουν ὅταν φθάσουν ἐκεῖ. Μοῦ φαίνεται ὅτι θέλουν νὰ ταξιδεύουν νὰ μὴν εἶναι πλέον μόνοι τους, νὰ μὴν αἰσθάνονται μοναχοί, παραμελημένοι καὶ ἐγκαταλειμμένοι ἀπὸ ὅλους. Οἱ Σέρβοι βαρέθηκαν πιὰ ἀπὸ τὴ μοναξιά. Ἀλλὰ ἐκεῖνο ποὺ εἶναι τραγικὸ εἶναι πὼς φαίνεται ὅτι δὲν κατανοοῦν ὅτι, ὅταν γίνουν μέρος τῆς Εὐρωπαϊκῆς Ἕνωσης, θὰ συνεχίσουν νὰ εἶναι μοναχικοὶ καὶ παραμελημένοι ὅπως σήμερα διότι ἡ Εὐρωπαϊκὴ Ἕνωση εἶναι μιὰ λέσχη γιὰ τοὺς ἐκλεκτούς, μιὰ λέσχη τόσο ἀποκλειστικὴ ποὺ οὔτε ἡ ἰδιότητα μέλους στὴν ἴδια δὲν ἐγγυᾶται ἀποδοχὴ ὡς ἰσότιμο μέλος. Ἡ Πολωνία, ἡ Βουλγαρία καὶ ἡ Ρουμανία, ἀκόμη καὶ ἡ Ἑλλάδα, τὸ ξέρουν καλά. Ἀλλὰ οἱ Σέρβοι φαίνεται νὰ εἶναι κουφοὶ γιὰ τὰ πικραμένα τους παράπονα κατὰ τῆς «ὑποσχόμενης γῆς». Ὁ σερβικὸς λαὸς παρατηρεῖ μὲ ἀπόλυτη ἄγνοια τὸ πλῆθος τῶν ἀποδεικτικῶν στοιχείων πῶς ἡ Εὐρώπη συμπεριφέρεται στοὺς Βούλγαρους καὶ τοὺς Ρωμάνους ὡς κακὴ μητριὰ ἀπὸ τὰ παραμύθια καὶ ὄχι σὰν μητέρα τὴν ὁποία περίμεναν. Ἀλλά, οὔτε οἱ λαοί, ὅπως καὶ οἱ ἁπλοὶ ἄνθρωποι, δὲν μαθαίνουν ἀπὸ τὰ λάθη τοῦ ἀλλουνοῦ.

Καὶ τί γίνεται μὲ τὴ σερβικὴ κυβέρνηση; Ἡ σερβικὴ κυβέρνηση πιθανῶς ξέρει γιατὶ ἐπιθυμεῖ τόσο ἰσχυρὰ νὰ προσχωρηθεῖ στὴν Εὐρωπαϊκὴ Ἕνωση. Ἡ ἴδια πολὺ ἀρθρωμένα ἐξηγεῖ γιατὶ πρέπει νὰ θεωροῦμε τὴν Εὐρωπαϊκὴ Ἕνωση σὰν τὴν Ὑποσχομένη Γῆ καὶ δὲν καταλαβαίνει γιατὶ τὸ ἄλλο μέρος, ἐκεῖνο τὸ μικρότερο, ἀσήμαντο, ἐλάχιστα παρατηρητὸ μέρος τῆς Σερβίας ποὺ εἶναι κατά, δὲν πιστεύει στὴν κυβέρνησή του. Ἐμεῖς δὲν τὴν πιστεύουμε γιὰ πολλοὺς λόγους, ἀπὸ τοὺς ὁποίους ὁ πρῶτος εἶναι ὅτι ξέρουμε καλὰ ὅτι ἡ Εὐρωπαϊκὴ Ἕνωση δὲν θὰ μᾶς δεχτεῖ ποτέ. Μποροῦμε νὰ ἐκπληρώσουμε ὅλους τοὺς ὅρους ποὺ μᾶς θέτει ἡ ΕΕ, ἀλλὰ ἡ ἴδια θὰ ἐπινοήσει κάποιο νέο, μέχρι τότε μὴ ἀναφερόμενο, καὶ θὰ ζητάει νὰ ἐκπληρώσουμε καὶ αὐτό. Ἐμεῖς τὸ ξέρουμε, ἡ κυβέρνηση τὸ ξέρει, ἀλλὰ τὴν κυβέρνηση δὲν τὴ νοιάζει. Ἡ ἴδια δὲν φοβᾶται ἀπὸ ὁποιουσδήποτε νέους ὅρους τοὺς ὁποίους ἡ Εὐρωπαϊκὴ Ἕνωση μπορεῖ νὰ σκεφτεῖ. Ἡ ἴδια προφανῶς ἔχει δικά της συμφέροντα. Ποιὰ εἶναι τὰ συμφέροντα αὐτά; Ἐγὼ δὲν τὸ ξέρω, ἀλλὰ βρίσκομαι σὲ μεγάλο πειρασμὸ νὰ πῶ ὅτι ἡ κυβέρνησή μας εἶναι διεφθαρμένη.

Ὅλοι ἐκεῖνοι ποὺ εἶναι στὸ προευρωπαϊκὸ μπλόκ, ὅλοι οἱ «δυτικοὶ» - στὴν κυβέρνηση καὶ ἐκτός της - νομίζουν πὼς τὸ Κόσσοβο καὶ τὰ Μετόχια εἶναι τὸ μεγαλύτερο ἐμπόδιο στὸν δρόμο τους πρὸς τὴν Εὐρώπη. Εἶναι ἀκράδαντα βέβαιοι ὅτι, μόνο ἐὰν ἐξαφανιζόταν τὸ Κόσσοβο ἀπὸ τὸ πρόσωπο τῆς γῆς, τὴν ἴδια στιγμὴ θὰ μᾶς δεχόταν στὴν Εὐρωπαϊκὴ Ἕνωση, καὶ ὅτι μαζὶ μὲ τὸ Κόσσοβο καὶ τὰ Μετόχια θὰ ἐξαφανίζονταν καὶ ὅλες οἱ δυσχέρειές μας - οἰκονομικές, πολιτικές, κοινωνικές, πνευματικές καὶ ἐκκλησιαστικές. Ἴσως θὰ πεῖτε: «Ὄχι καὶ οἱ ἐκκλησιαστικές; Τί σχέση ἔχουν αὐτὲς μὲ τὸ Κόσσοβο καὶ τὰ Μετόχια;» Ἀλλὰ σᾶς βεβαιώνω ὅτι τὸ προευρωπαϊκὸ κοινὸ στὴ Σερβία θεωρεῖ ὅτι τὰ σοβαρὰ προβλήματα τὰ ὁποῖα σήμερα ταλαιπωροῦν τὴν Ἐκκλησία μας θὰ ἀπομακρύνονταν ἀμέσως μὲ τὴν ἐξαφάνιση τοῦ Κοσσόβου καὶ τῶν Μετοχίων.

Ἀκούσατε πὼς ἀναφέρω τοὺς διαχωρισμοὺς στὴ Σερβία καὶ τὶς ἐσωτερικὲς συγκρούσεις ὡς κατάρα τῆς Σερβίας ἀπὸ τὴν ἴδια τὴν ἀρχὴ τῆς ἱστορίας της. Ἀλλὰ σὲ διαφορὰ ἀπὸ τὸ σημερινό, στὸ σερβικὸ παρελθὸν ὑπῆρχε κάτι ἀδιαίρετο, κάτι ποὺ ποτὲ δὲν προκαλοῦσε διαιρέσεις. Αὐτὸ ἦταν ἡ Ἐκκλησία. Ναί, τὸ ξέρω. Στὴν Ἐκκλησία πάντα ὑπῆρχαν σχίσματα, καὶ στὸν λαὸ αἱρέσεις. Ἀλλὰ ἡ Ἐκκλησία μετὰ ἀπὸ τὸν δέκατο τέταρτο αἰῶνα, μετὰ ἀπὸ τὴν τουρκικὴ εἰσβολή, μετὰ ἀπὸ τὴν καταστροφὴ τῆς σερβικῆς αὐτοκρατορίας, ἐπιβίωσε. Ἐπιβίωσε στερούμενη τῆς ἐξωτερικῆς λαμπρότητας, τῶν πλούσιων ρούχων καὶ τῶν μεγαλοπρεπῶν, μὲ χρυσὸ στολισμένων εἰκόνων, στερούμενη τοῦ ἀγγελικοῦ ἤχου τῶν χορωδιῶν της, ἀλλὰ στερούμενη καὶ τοῦ σχίσματος. Ἡ Ἐκκλησία ἐπέζησε. Φτωχή, διωγμένη, στριμωγμένη κάτω ἀπὸ τὴ γῆ, ἐπέζησε. Ἀκόμη καὶ οἱ κομμουνιστὲς δὲν πέτυχαν νὰ τὴν καταστρέψουν ἐντελῶς. Ἐπέζησε μέχρι τὸ τέλος τοῦ εἰκοστοῦ αἰῶνα καὶ τότε κλονίστηκε.

Ὅπως εἶπα, ἡ Ἐκκλησία μας εἶναι σήμερα διαιρεμένη ὅπως εἶναι διαιρεμένη ἡ κυβέρνηση ὅπως εἶναι διαιρεμένος ὁ λαός. Ὁ λαὸς εἶναι διαιρεμένος περὶ τέτοιων ζητημάτων ὅπως εἶναι «Πρέπει νὰ προσχωρηθοῦμε στὴν Εὐρώπη ἢ ὄχι;» ἢ «Πρέπει μαζὶ μὲ τὴν Εὐρώπη νὰ πᾶμε πρὸς τὴν παγκοσμιοποίηση ἢ ὄχι;» Καὶ ἡ Ἐκκλησία εἶναι διαιρεμένη περὶ τῶν ἴδιων ζητημάτων. Ἀλλὰ γιὰ τὴν Ἐκκλησία αὐτὰ εἶναι κάπως πιὸ σύνθετα ἀπ΄ ὅτι εἶναι γιὰ τὸν ὑπόλοιπο κόσμο. Ἡ Ἐκκλησία δὲν μπορεῖ νὰ θεωρεῖ τέτοια ζητήματα ἀπὸ τὴν καθαρὰ οἰκονομικὴ ἢ γεωπολιτικὴ ἄποψη. Ὅσον ἀφορᾶ τὴν ἴδια, τὰ ζητήματα αὐτὰ ὁδηγοῦν σὲ μιὰ σειρὰ ἄλλων ποὺ εἶναι ἠθικῆς, πνευματικῆς ἢ καθαρὰ ἐκκλησιαστικῆς φύσης, καὶ τὰ ὁποῖα ἡ ἴδια πρέπει νὰ λάβει ὑπόψη. Θὰ μπορούσαμε νὰ ἀναμείνουμε καὶ ἀπὸ τὴν κυβέρνησή μας καὶ ἀπὸ τὸν λαό, συλλογικὰ καὶ ἀτομικά, νὰ προσπαθήσουν νὰ ἀπαντήσουν στὶς ἐρωτήσεις ὅπως εἶναι: «Σὲ ποιὰ Εὐρώπη τόσο λαχταροῦμε νὰ προσχωρηθοῦμε; Σὲ ἐκείνη ἡ ὁποία ὀνομάζει τοὺς νατοϊκοὺς βομβαρδισμοὺς τῆς Σερβίας, στοὺς ὁποίους σκοτώθηκαν πάνω ἀπὸ 3000 πολίτες, ἀνάμεσα τῶν ὁποίων καὶ πολλὰ παιδιά, ἀνθρωπιστικὴ ἐπέμβαση; Ἤ, αὐτὴ εἶναι ἡ Εὐρώπη ἡ ὁποία δὲν τολμᾶ νὰ προστατεύσει τὰ δικαιώματα τῶν δικῶν της πολιτῶν χριστιανῶν διότι αὐτὸ δὲν θὰ ἦταν πολιτικὰ σωστό, ἐνῶ ταυτόχρονα ἐπιμελῶς προστατεύει τὰ θρησκευτικὰ δικαιώματα τῶν μουσουλμάνων;» Ἡ κυβέρνηση, φυσικά, δὲν εἶναι ὑποχρεωμένη νὰ φροντίζει γιὰ τὴν πνευματικὴ ζωὴ τοῦ λαοῦ, ἀλλὰ ἡ Ἐκκλησία εἶναι. Ἡ Ἐκκλησία εἶναι ὑποχρεωμένη νὰ φροντίζει γιὰ τὴν πνευματικὴ σωτηρία τῶν πιστῶν της. Ἐμεῖς στὴν Ἐκκλησία ζητᾶμε τὴ σωτηρία. Ἐμεῖς στὴν ἀποστολικὴ Ἐκκλησία ζητᾶμε τὴν ἀλήθεια. Ὁ Χριστὸς ὀνόμαζε τοὺς μαθητές Του τὸ ἅλας τῆς γῆς. «Ἐὰν τὸ ἅλας μωρανθῇ, ἐν τίνι ἁλισθήσεται;» (Μτ. 5:13) Τί θὰ γίνει ἐὰν οἱ Σέρβοι ἐπίσκοποι χάσουν ἐκεῖνο ποὺ τοὺς εἶναι τὸ κύριο χαρακτηριστικό, ἐκεῖνο τὸ ὁποῖο τοὺς καθορίζει; Τί θὰ γίνει ἐὰν οἱ Σέρβοι ἐπίσκοποι ἀποφασίσουν νὰ προσχωρηθοῦν στὴν ἐκκοσμικευμένη ἐξουσία ψάχνοντας γιὰ δυτικὲς ἀξίες; Τί θὰ γίνει ἐὰν κι αὐτοὶ θέλουν νὰ προσχωρηθοῦν στὴν Εὐρώπη καὶ μαζὶ μὲ τὴν Εὐρωπαϊκὴ Ἕνωση νὰ ἀγκαλιάσουν τὴν παγκοσμιοποίηση; Ξέρουν καθόλου τί σημαίνει ἡ «παγκοσμιοποίηση»; Μποροῦν νὰ μᾶς ἐξηγήσουν γιὰ ποιὸν λόγο αὐτοί, οἱ ἱεράρχες μας, τόσο μανιωδῶς λαχταροῦν νὰ προσχωρηθοῦν στὴν Εὐρώπη;

κάθε ἐπίσκοπος ἔχει τοὺς λόγους του. Μερικοὶ εἶναι ἄπληστοι. Μερικοὶ εἶναι ἀχόρταγα φιλόδοξοι. Ὑπάρχουν κι ἐκεῖνοι ποὺ φοβοῦνται. Ὁ φόβος εἶναι ἐξαιρετικὰ πειστικὸς λόγος. Προσωπικὰ ξέρω γιὰ δύο ἐπισκόπους τοὺς ὁποίους τὸ Στέιτ Ντιπάρτμεντ ἐξανάγκασε νὰ ὑποταχθοῦν ἐκβιάζοντάς τους μὲ κατηγορητήριο γιὰ ἐγκλήματα πολέμου, ἰσχυρίζοντας ὅτι ἡ ἀμερικανικὴ κυβέρνηση ἔχει ἀδιάσειστα ἀποδεικτικὰ στοιχεῖα γιὰ αὐτὸ καὶ ὅτι σὲ ὁποιαδήποτε στιγμὴ μποροῦν νὰ βρεθοῦν στὴν Χάγη καὶ νὰ κατηγορηθοῦν ὡς ἐγκληματίες πολέμου. Ἀλλὰ ἡ ἀμερικάνικη κυβέρνηση θεωροῦσε ὡς πιὸ χρήσιμο γιὰ τὴν Ἀμερική, ἢ τὸ θεωροῦσε τὸ Στέιτ Ντιπάρτμεντ, νὰ κρατήσουν αὐτοὶ τὶς θέσεις τους καὶ νὰ συνεργάζονται μὲ τὴν Ἀμερική. Οἱ ἴδιοι φοβήθηκαν καὶ ἀντέδρασαν ὡς δειλοί. Ἔμειναν στὶς θέσεις τους καὶ ἄρχισαν νὰ ἐκπληρώνουν τὶς ἐντολὲς τῆς Ἀμερικῆς.

Κάπου πρὶν ἀπὸ τὸ τέλος τοῦ πολέμου στὴ Βοσνία, ἢ ἀμέσως μετά, δὲν θυμᾶμαι πλέον σὲ ποιὸ ἔτος, δούλευα ὡς μεταφράστρια γιὰ ἕναν ἀπὸ αὐτούς. Ἤμουνα μαζί του στὸ ἀμερικάνικο Κονγκρέσο ὅταν κατηγορήθηκε γιὰ ἐθνικὴ ἐκκαθάριση. Ἦταν ὁ ἐπίσκοπος Ἀθανάσιος τὸν ὁποῖο γνώριζα καλά, τὸν σεβόμουν καὶ τὸν ἀγαποῦσα ἐξαιρετικά. Ἤξερα ὅτι δὲν ἔφταιγε γιὰ ἐκεῖνο ποὺ τὸν κατηγοροῦν. Τὸ ἤξερα ὄχι ἐπειδὴ τὸν γνώριζα καὶ τὸν ἀγαποῦσα, ἀλλὰ ἐπειδὴ  ἔβλεπα τὸ πρόσωπό του καὶ ἄκουσα τὴ φωνὴ μὲ τὴν ὁποία ἀπαντοῦσε, καὶ πρὶν ἀπὸ ὅλα ἐπειδὴ αὐτὰ τὰ κατηγορητήρια δὲν εἶχαν ἔννοια καθόλου. Κανένας φυσιολογικὸς δὲν μπόρεσε νὰ θεωρήσει τὰ ἔργα του - τὰ ὁποῖα, παρεμπιπτόντως, ποτὲ δὲν ἁρνιόταν - κάτι ἄλλο παρὰ πράξεις θάρρους καὶ ἀνθρωπιᾶς. Κανένα δικαστήριο στὸν κόσμο δὲν θὰ τὸν δίκαζε ποτὲ - ἐκτός, φυσικὰ ἀπὸ τὸ δικαστήριο τῆς Χάγης. Δὲν ξέρω ἐὰν ἡ Χάγη τὸν κατηγορεῖ καὶ γιὰ ἄλλα ἐγκλήματα. Οὔτε ξέρω τί κατηγορίες θὰ μποροῦσαν νὰ ἐγερθοῦν κατὰ τοῦ Μητροπολίτη Ἀμφιλοχίου. Δὲν ξέρω κι ἐὰν τὸ Στέιτ Ντιπάρτμεντ πραγματικὰ ἔχει ἀδιάσειστα ἀποδεικτικὰ στοιχεῖα γιὰ τὰ δῆθεν ἐγκλήματα αὐτῶν τῶν δύο ἱεραρχῶν. Δὲν ξέρω κι αὐτὸ δὲν εἶναι καὶ σημαντικό. Αὐτὸ ποὺ εἶναι, εἶναι ὅτι φταῖνε γιὰ κάτι ἄλλο: φοβήθηκαν, καὶ φέρθηκαν ὡς δειλοί.

Τὸ νὰ φοβᾶσαι δὲν εἶναι ἁμαρτία. Ὁ ἀπόστολος Πέτρος φοβήθηκε καὶ ὑποτάχθηκε στὸν φόβο, ἀλλὰ αὐτὸ δὲν τὸν ἐμπόδισε νὰ ἀκούσει τὸ λάλημα τοῦ κόκορα. Μετανόησε καὶ ἄρχισε νὰ κλαίει. Ἀλλά, ὁ Ἀμφιλόχιος καὶ ὁ Ἀθανάσιος δὲ φέρθηκαν μόνο ὡς δειλοὶ - ἔγιναν αὐτὸ κιόλας. Κι ὅταν ἔγιναν δειλοί, αὐτοὶ οἱ δύο ἀπὸ τοὺς τρεῖς πιὸ ἀκλόνητους καὶ τοὺς μεγαλύτερους ὑπερασπιστὲς τῆς Ὀρθοδοξίας, τῆς ὀρθόδοξης ἀλήθειας καὶ τοῦ σερβικοῦ ὀρθόδοξου λαοῦ, ἔγιναν κι οἱ κύριοι ὀπαδοὶ τῆς Δυτικῆς Εὐρώπης, τῆς Ἀμερικῆς, τῶν ἀξιῶν τους, τῶν ἀναγκῶν τους καὶ τῶν σχεδίων τους γιὰ τὴ Νέα Παγκόσμια Τάξη. Καί, ἀκόμη χειρότερο, ὄχι μόνο ποὺ ἁμάρτησαν, ἀλλὰ δημιούργησαν καὶ ἐντελῶς νέα ἀντίληψη τῆς Ἐκκλησίας, τῶν δογμάτων της, ὅλης τῆς πίστης μας, ὥστε νὰ δικαιολογήσουν τὴν ἁμαρτία τους.

Κι ἔτσι ἐμφανίστηκε ἡ νέα αἵρεση στὴ Σερβία. Ἀλήθεια νὰ ποῦμε, δὲν ἦταν καὶ νέα. Πρωτίστως ἐμφανίστηκε πρὶν ἀπὸ καμία δεκαριὰ χρόνια στὴν Ἑλλάδα, ἴσως καὶ νωρίτερα. Θὰ μποροῦσε νὰ εἰπωθεῖ ὅτι τὴν παρατήρησαν πρῶτα οἱ γιαγιάδες μας ἀπὸ τὸ χωριό. Οἱ ἴδιες ἴσως δὲν ξέρουν νὰ διαβάζουν καὶ νὰ γράφουν, ἀλλὰ ξέρουν τὴν Θεία Λειτουργία ἀπέξω. Κι ἡ Θεία Λειτουργία ἄρχισε ξαφνικὰ νὰ ἀλλάζει. Πρωτίστως ἐμφανίστηκαν ἐλάχιστα παρατηρητὲς ἀλλαγὲς στὴ σειρὰ τῆς ἀκολουθίας, μετὰ ἔγινε ἡ παράλειψη, ἢ αὐτὸ φάνηκε μόνο στὶς ἀγαπητὲς γριές; Ἀλλὰ ὅταν κατὰ τὴ Μεγάλη Εἴσοδο ἀπαγορεύτηκε στὴν χορωδία ἀπὸ τὸν ἄμβωνα νὰ ψάλλει Οἱ τὰ χερουβίμ, δὲν παρατήρησαν μόνο οἱ γριὲς ἀπὸ τὰ χωριὰ ὅτι κάτι δὲν εἶναι ἐντάξει. Καὶ ὅταν διαπιστώθηκε ὅτι ἡ ἐξομολόγηση δὲν εἶναι πλέον ἀπαραίτητη, τότε σὲ ὅλους ἦταν φανερὸ ὅτι τὰ πράγματα εἶναι ἀρκετὰ κακά. Τότε στὴν Ἐκκλησία ἄρχισαν σοβαρὲς συζητήσεις τὶς ὁποῖες ἡ Ἐκκλησία προσπάθησε νὰ κρύψει. Ἀλλά, δὲν πέτυχε. Οἱ ἄνθρωποι ἤξεραν. Ὄχι ὅλοι, φυσικά, ὄχι τὴν κάθε λεπτομέρεια, ἀλλὰ ὁρισμένα πολὺ σημαντικά, πολὺ λυπημένα καὶ τρομερὰ δεδομένα ἔφτασαν καὶ σὲ αὐτούς. Μάθαμε παραδείγματος χάρη ὅτι ἕνας ἀπὸ τοὺς ἐπισκόπους ὁ ὁποῖος δὲν μοίραζε τὴ γνώμη του, εἶπε στὸν Ἐπίσκοπο Ἀθανάσιο: «Αὐτὸ ποὺ κάνεις εἶναι ἐναντίον τῶν κανόνων», κι ὁ Ἀθανάσιος ἀπάντησε: «Στη νέα πραγματικότητα, οἱ κανόνες εἶναι ἀνάξιοι λόγου.»

Αὐτὰ εἶναι λόγια τοῦ ἀνθρώπου ὁ ὁποῖος μέχρι πρόσφατα ἦταν ἕνας ἀπὸ τοὺς μεγάλους Σέρβους μελετητὲς τῶν κανόνων, σεβόμενος ὄχι μόνο ὡς ἐμπειρογνώμονας γιὰ τὸ κανονικὸ δίκαιο, ἀλλὰ ἀκόμη περισσότερο ὡς ἕνας ἀπὸ τοὺς πιστούς του ὑπερασπιστές.

Καὶ τί εἶναι αὐτό, θὰ μπορούσαμε νὰ ἀναρωτιόμαστε, ἡ «νέα πραγματικότητα»; Ἤ, ὅπως κυρίως ὀνομάζεται «νέα πραγματικότητα σὲ ἐξέλιξη» ἢ καὶ «νέες πραγματικότητες» στὸν πληθυντικό; Δὲν εἶναι ἀνούσιο καὶ νὰ σκεφτεῖ κανεὶς γιὰ ὅλες αὐτὲς τὶς νέες πραγματικότητες; Ποιὲς εἶναι ὅλες αὐτὲς οἱ «πραγματικότητες» καὶ πόσες ὑπάρχουν; Καὶ μέχρι ποῦ θὰ ἐξελίσσονται; Καὶ σὲ τί;

Δὲν αἰσθάνεστε πὼς τὸ ἔδαφος κάτω ἀπὸ τὰ πόδια σας τρέμει; Δὲν αἰσθάνεστε ἀηδιασμένοι; Αὐτὰ δὲν εἶναι φαντασία κάποιου «τρελοῦ ἐπιστήμονα». Αὐτὰ εἶναι λόγια ἑνὸς Σέρβου ἐπισκόπου, ἱεράρχη τῆς Σερβικῆς Ὀρθόδοξης Ἐκκλησίας στὴν ὁποία ἐπαινοῦμε καὶ δοξάζουμε τὸν Θεὸ ὁ ὁποῖος μᾶς στερέωσε στὸ λίθο τῆς διδασκαλίας Του. Πλέον δὲν μποροῦμε σταθερὰ νὰ στεκόμαστε οὔτε στὸν λίθο.

Γιὰ τὸ λόγο αὐτὸ πέρυσι ἀποφασίστηκε νὰ τεθεῖ τὸ ζήτημα τῆς νέας αἵρεσης στὴν ἡμερήσια διάταξη τῆς συνεδρίασης τῆς Συνόδου τῆς Ἱεραρχίας. Γιὰ τὴν αἵρεση, φυσικά, δὲν μιλιόταν ἐπισήμως ὡς αἵρεση.  Ὀνομαζόταν «ἀλλαγὲς» ἢ σπανιότερα «μεταρρυθμίσεις».

Πέρυσι οἱ ἄνθρωποι, ἢ ἀκριβέστερα ἐκεῖνο τὸ ἐλάχιστα παρατηρητὸ τμῆμα τῆς κοινωνίας τὸ ὁποῖο ἐνδιαφέρεται γιὰ τέτοια ζητήματα, περίμενε μὲ μεγάλο ἐνδιαφέρον, ἀκόμη καὶ ἔξαψη, τὴ συνεδρίαση τῆς Συνόδου τῆς Ἱεραρχίας καὶ τὴν ἔναρξη τῆς συζήτησης περὶ τῆς αἱρέσεως. Δὲν ἤμασταν οὔτε ἀναστατωμένοι οὔτε φοβισμένοι. Ἀλλὰ χαιρόμασταν γιὰ τὴ νίκη διότι ξέραμε ὅτι ὁ Ἐπίσκοπος Ἀθανάσιος θὰ μιλήσει ὑπὲρ τῶν μεταρρυθμίσεων καὶ ὅτι τοὺς κανόνες θὰ ὑπερασπίζει ὁ ἕνας ἀπὸ τοὺς τρεῖς μεγάλους «Α» - ὅπως τὴν δεκαετία τοῦ 70 τοῦ περασμένου αἰῶνα ὀνόμαζαν τὸν Ἀμφιλόχιο, τὸν Ἀθανάσιο καὶ τὸν Ἀρτέμιο. Ἡ δική μας ἡ πλευρὰ δὲν ἀμφέβαλλε καθόλου ὅτι ὁ Ἐπίσκοπος Ἀρτέμιος θὰ νικήσει.

Ἡ ἄλλη πλευρά, ὅμως, πιθανῶς συμφώνησε μὲ τὴ δική μας τὴν ἐκτίμηση τοῦ ἐπακόλουθου καὶ στὴν ἀρχὴ τῆς συνεδρίασης τὸ ζήτημα τῆς αἵρεσης ἀφαιρέθηκε ἀπὸ τὴν ἡμερήσια διάταξη. Τὸ ἴδιο ἐπαναλήφθηκε καὶ φέτος. Τὸ ζήτημα τῶν «αλλαγῶν» τέθηκε στὴν ἡμερήσια διάταξη, καὶ ὕστερα, πρὸς μεγάλη λύπη, ἀφαιρέθηκε. Λέγω «πρὸς μεγάλη λύπη», διότι ἡ συζήτηση γιὰ τὶς ἀλλαγὲς πρέπει νὰ διεξάγεται καὶ νὰ συζητηθεῖ γιὰ τὴν ἴδια τὴν αἵρεση, νὰ γίνει μιὰ νοιχτὴ συζήτηση γιὰ τὸ ζήτημα αὐτὸ ἀφοῦ εἶναι οὐσιαστικῆς σημασίας γιὰ τὴν πνευματικὴ εὐημερία μας. Εἶναι ἀπολύτως ἀπαραίτητο νὰ ἀναγνωρίσουμε πρὶν ἀπὸ ὅλα τὴν ὕπαρξη τῆς αἵρεσης καὶ ὕστερα νὰ διαπιστώσουμε τὴν ουσία της σὲ ὅλες τὶς λεπτομέρειες.

Πρὶν ἀπὸ ἕνα χρόνο, λίγο πρὶν τὴ σύγκλιση τῆς Συνόδου τῆς Ἱεραρχίας, σὲ μιὰ ἀπὸ τὶς συζητήσεις μὲ τοὺς μοναχοὺς ὁ Ἐπίσκοπος Ἀρτέμιος ἔθεσε τὴν ἑξῆς ἐρώτηση: «Τί νομίζετε, ἀδελφοί, ποιὸ εἶναι τὸ πιὸ σημαντικὸ ζήτημα τὸ ὁποῖο ἀντιμετωπίζουμε σήμερα;» Ἡ ὁμόφωνη ἀπάντηση ἦταν, φυσικά, «τὸ Κόσσοβο καὶ τὰ Μετόχια». «Ὄχι», ἀπάντησε ὁ Ἐπίσκοπος. «Ὄχι τὸ Κόσσοβο καὶ τὰ Μετόχια. Τὸ Κόσσοβο καὶ τὰ Μετόχια, εἶναι, στὸ κάτω-κάτω, ἕνα κομμάτι γῆς. Τὸ πιὸ σημαντικὸ ζήτημα ἐνώπιόν μας εἶναι πῶς νὰ προστατέψουμε καὶ  νὰ σώσουμε τὴν πίστη μας ἀπὸ τὴν αἵρεση.»

γὼ ἐδῶ δὲν θὰ ἀναλύσω λεπτομερῶς τὰ στοιχεῖα τῆς αἵρεσης. Θὰ πῶ μόνο ἐκεῖνο, ποὺ  ἐκεῖνοι ποὺ γνωρίζουν τὰ ζητήματα αὐτὰ καλύτερα ἀπὸ μένα, μοῦ παρουσίασαν ὡς τὴν οὐσία της - τὸ κύριο δόγμα της. Σὲ σύντομες γραμμές, ἡ μαρτία πλέον δὲν ὑπάρχει. Ἔτσι τώρα ξέρουμε γιατὶ κανένας στὴ Σερβία δὲν φοβᾶται καὶ δὲν ντρέπεται ἀπὸ τίποτα. Δὲν ὑπάρχει ἁμαρτία διότι ὁ Χριστὸς μὲ τὰ πάθη Του στὸν Σταυρὸ  «θανάτῳ θάνατον πάτησε» καὶ μᾶς ἀπελευθέρωσε γιὰ πάντα ὄχι μόνο ἀπὸ τὴν προπατορικὴ ἁμαρτία λλὰ καὶ ἀπὸ τὴν ἁμαρτία γενικά. Μὲ ἄλλα λόγια, στὴ «νέα πραγματικότητα» ὅλες οἱ ἁμαρτίες ἐκ τῶν προτέρων συγχωρήθηκαν. Αὐτὸ σημαίνει ὅτι δὲν ὑπάρχει πλέον ἀνάγκη γιὰ μετάνοια. Γιὰ ποιὸν λόγο νὰ μετανοοῦμε ἐὰν δὲν ὑπάρχει ἁμαρτία; Αὐτὸ σημαίνει ὅτι ἡ ἐξομολόγηση δὲν εἶναι ἀπαραίτητη. Μποροῦμε νὰ κοινωνήσουμε, πιθανῶς ἐπειδὴ αὐτὸ θεωρεῖται μόνο συμβολικὴ πράξη.

«Τὸ Κόσσοβο εἶναι μόνο ἕνα κομμάτι τῆς γῆς». Εἶναι δύσκολο νὰ πιστευτεῖ ὅτι τὰ λόγια αὐτὰ τὰ εἶπε ὁ πιὸ παθιασμένος, ὁ πιὸ ἀκάματος, ὁ πιὸ τολμηρὸς ὑπερασπιστὴς τοῦ Κοσσόβου καὶ τῶν Μετοχίων. Ἐμεῖς οἱ ὁποῖοι στὸν ἴδιο εἴδαμε τὸν δεύτερο ἅγιο πολεμιστὴ Ἀρτέμιο δὲν μπορούσαμε νὰ πιστέψουμε ὅτι πράγματι πρόφερε τὰ λόγια αὐτά. Ἀλλὰ ὁ ἴδιος τὰ πρόφερε, καὶ εἶπε καὶ περισσότερο ἀπὸ αὐτό. Ἐὰν χάσουμε τὴν πίστη μας, θὰ χάσουμε καὶ τὸ Κόσσοβο. Ἐὰν φυλάξουμε τὴν πίστη μας, ὁ Θεὸς θὰ φυλάξει καὶ τὸ Κόσσοβό μας, ἐὰν αὐτὸ εἶναι ἡ θέλησή Του. Μὲ αὐτὰ ποὺ εἶπε ὁ Ἐπίσκοπος Ἀρτέμιος ἔδωσε στὴν Διαρκὴ Ἱερὰ Σύνοδο ἐπιπρόσθετο πρόσχημα νὰ τὸν ἀπομακρύνουν.

Διαρκὴς Ἱερὰ Σύνοδος ἐδῶ καὶ καιρὸ προσπαθεῖ νὰ τὸ κάνει. Ὁ Ἐπίσκοπος ἐπὶ περισσότερες φορὲς κατηγοροῦνταν γιὰ χρηματικὲς καταχρήσεις χωρὶς καθόλου πραγματικὲς ἀποδείξεις. Τὸ φθινόπωρο τοῦ 2004 προσπάθησαν νὰ τὸν ἀνακηρύξουν τρελό. Ἀκόμα κι ἐμένα προσπάθησαν νὰ πείσουν ὅτι ἔπασχε ἀπὸ σοβαρὴ ψυχικὴ ἀσθένεια. Τότε ἱερομόναχος καὶ τώρα Ἐπίσκοπος Αὐστραλίας καὶ Νέας Ζηλανδίας, Εἰρηναῖος Ντομπρίγιεβιτς (Dobrijevic), καὶ βοηθὸς ἐπίσκοπος τοῦ Σεβασμιοτάτου Ἀρτεμίου, Θεοδόσιος Σίμπαλιτς τοῦ Λίπλιανε, μὲ πῆραν τηλέφωνο καὶ ζήτησαν νὰ συναντηθοῦμε ὥστε νὰ μοῦ ἐξηγήσουν λεπτομερῶς τὴν ψυχικὴ κατάσταση τοῦ Ἐπίσκοπου Ἀρτεμίου. Ἡ συνάντηση αὐτὴ δὲν πραγματοποιήθηκε πότε. Ἐμένα δὲν μὲ ἔπεισαν, καὶ δὲν πιστεύω ὅτι ἦταν πιὸ πετυχημένοι οὔτε μὲ τοὺς ἄλλους.

Ποιὰ μορφὴ τρέλας ἦταν αὐτὴ τοῦ Ἐπίσκοπου Ἀρτεμίου; Ἕνα ἀπὸ τὰ συμπτώματα, κατὰ τὴ γνώμη τους, ἦταν ἡ σκληρὴ ἄρνησή του νὰ ἐπιτρέψει στοὺς ἴδιους ἐκείνους τοὺς Ἀλβανοὺς οἱ ὁποῖοι στὶς 17 Μαρτίου 2004 κατέστρεψαν καὶ προξένησαν σοβαρὲς ζημιὲς στὶς ἐκκλησίες καὶ ἄλλους ἐκκλησιαστικοὺς χώρους στὸ Κόσσοβο, περιλαμβάνοντας καὶ τὸν Ἐπισκοπικὸ Μέγαρο στὴν Πριζρένη, νὰ ἀναστηλώνουν τὸ κατεστραμμένο. Θὰ μποροῦσε νὰ εἰπωθεῖ ὅτι ἡ ἄρνησή του, ἔχοντας ὑπόψη τὶς περιστάσεις, ἦταν ἐξαιρετικὰ λογική. Ὅμως τὸ Συμβούλιο τῆς Εὐρώπης, τὸ ὁποῖο ἤθελε νὰ συμμετέχει στὴν χρηματοδότηση τοῦ σχεδίου ἀναστήλωσης, ἐπέμεινε νὰ ἐμπιστευτεῖ ἡ δουλειὰ αὐτὴ στοὺς Ἀλβανοὺς ἀναδόχους. Ἀφοῦ ὁ Ἐπίσκοπος Ἀρτέμιος τὸ ἀπέρριψε, τὸ Συμβούλιο τῆς Εὐρώπης ἀπευθύνθηκε στὴν Διαρκὴ Ἱερὰ Σύνοδο, καὶ ἡ Σύνοδος διέταξε στὸν Ἐπίσκοπο νὰ ὑπογράψει τὸ Ὑπόμνημα (Memorandum) περὶ ἀναστήλωσης τῶν ἐκκλησιῶν καὶ ἄλλων ἐκκλησιαστικῶν κτιρίων. Ὁ Ἐπίσκοπος Ἀρτέμιος τὸ ὑπέγραψε, ἀλλὰ ἀμέσως μετὰ ἀπέσυρε τὴν ὑπογραφή του. Κατὰ τὰ ἑπόμενα τέσσερα χρόνια ὁ ἴδιος δημόσια καὶ σφοδρᾶ ἐπιτέθηκε κατὰ τοῦ σχεδίου. Στὴν ἀρχὴ ἦταν ζήτημα ἀρχῆς: ὁ Ἐπίσκοπος θεωροῦσε ὅτι δὲν εἶναι φυσικὸ οἱ καταστροφεῖς νὰ εἶναι ἀνανεωτὲς ἐκείνου ποὺ κατέστρεψαν. Ὕστερα ἐμφανίστηκε ἀκόμη ἕνας λόγος, καθαρὰ τεχνικός. Ἐκεῖνο ποὺ οἱ Ἀλβανοὶ ἀνάδοχοι «ἀναστήλωσαν» ἄρχισε νὰ διαλύεται μετὰ ἀπὸ ἕνα μόνο χρόνο. Ὅμως, ἄσχετα ἀπὸ αὐτό, ἡ Διαρκὴς Ἱερὰ Σύνοδος μὲ ἐπικεφαλὴς τὸν Μητροπολίτη Ἀμφιλόχιο, ἐν τῷ μεταξὺ ἔχοντας γίνει ἤδη ὁ πιὸ ὑπάκουος συνεργάτης τοῦ Συμβουλίου Εὐρώπης καὶ τῆς Ἀμερικῆς, ὑπέγραψε τὸ Ὑπόμνημα περὶ ἀποδοχῆς τῶν «ἀναστηλωμένων» χώρων χωρὶς τὴν ἔγκριση τοῦ Ἐπισκόπου Ἀρτεμίου. Σύμφωνα μὲ τοὺς ἐκκλησιαστικοὺς κανόνες, ὅμως ὁ Μητροπολίτης Ἀμφιλόχιος δὲν ἔχει κανένα δικαίωμα νὰ παρεμβαίνει στὶς δουλεῖες ὁποιασδήποτε Μητροπόλεως.

Πρὶν ἀπὸ μερικοὺς μῆνες, τὸν Ἀπρίλιο ἢ τὸν Μάιο τοῦ 2009, ἡ Διαρκὴς Ἱερὰ Σύνοδος ἔθεσε τελεσίγραφο στὸν Ἐπίσκοπο Ἀρτέμιο: μέχρι 1η Ἰουλίου ἢ θὰ δεχτεῖ τὶς ἀναστηλωμένες ἐκκλησίες καὶ ἄλλα κτίρια τῆς Μητροπόλεως, ἢ θὰ παραπέμπεται στὸ ἐκκλησιαστικὸ δικαστήριο λόγῳ ἀνυπακοῆς ἀπέναντι στὴν Διαρκὴ Ἱερὰ Σύνοδο, καὶ γιὰ ἄλλες δραστηριότητες ποὺ μποροῦν νὰ ὁδηγήσουν σὲ σχῖσμα στὴν Ἐκκλησία.

Στὸν τύπο ἐμφανίστηκαν πολυάριθμα ἄρθρα περὶ τῆς πρόσφατης σύγκρουσης μεταξὺ τοῦ Μητροπολίτη Ἀμφιλοχίου καὶ τοῦ Ἐπίσκοπου Ἀρτεμίου. Ἀνάμεσά τους, ὑπῆρχαν κείμενα τὰ ὁποῖα ἔγραψαν οἱ γνῶστες τοῦ κανονικοῦ δικαίου, τόσο οἱ κληρικοὶ ὅσο καὶ οἱ λαϊκοί, οἱ ὁποῖοι ἦταν εἴτε ὑπὲρ τῆς πλευρᾶς μας εἴτε τῆς πλευρᾶς τῆς Διαρκοῦς Ἱερᾶς Συνόδου, ἀλλὰ οἱ ὁποῖοι ὅλοι τους εἶναι σύμφωνοι ὅτι ἡ Διαρκὴς Ἱερὰ Σύνοδος σύμφωνα μὲ τοὺς κανόνες δὲν ἔχει τί νὰ ἐπικαλεσθεῖ καὶ ὅτι τὸ ἐκκλησιαστικὸ δικαστήριο θὰ ἀπαλλάξει τὸν Ἐπίσκοπο Ἀρτέμιο ἀπὸ ὅλες τὶς κατηγορίες. Ὅλοι ἦταν πεπεισμένοι ὅτι ὁ Ἐπίσκοπος Ἀρτέμιος θὰ ἀπορρίψει τὸ τελεσίγραφο.

Κανένας, ὅμως δὲν ἀνακοίνωσε στὸ κοινὸ ἕνα ἀποφασιστικὸ παράγοντα. Κανένας δὲν ἀνέφερε ὅτι τὸ ἐκκλησιαστικὸ δικαστήριο, ἐκείνη τὴ στιγμὴ ὅταν γίνει τὸ κατηγορητήριο, εἶναι ὑποχρεωμένο σύμφωνα μὲ τοὺς κανόνες νὰ ἀπαλλάξει τὸν ἐπίσκοπο ὅλων τῶν καθηκόντων του καὶ στὴν θέση του νὰ διορίσει τὸν τοποτηρητή. Τὸ δικαστήριο μπορεῖ νὰ κρατήσει ἕνα ἢ δύο χρόνια. Ἴσως καὶ ἑπτὰ ἢ ἐννέα χρόνια. Ὅμως, ὅσο καὶ νὰ διαρκέσει ἡ δίκη, μέχρι τὴ στιγμὴ ποὺ θὰ ὁλοκληρωθεῖ, ὁ ἀγώνας γιὰ τὸ Κόσσοβο καὶ τὰ Μετόχια, γιὰ τὴ φύλαξη τῆς ὁλότητας τῆς Ὀρθοδοξίας - γιὰ ὅλα ὅ,τι ἀγωνίζεται ὁ Ἐπίσκοπος Ἀρτέμιος - θὰ ἦταν τετελεσμένος. Καὶ ποιὸς θὰ ἦταν ὁ νικητής;        

Ὁ Ἐπίσκοπος τελικῶς ὑπέγραψε τὸ ἔγγραφο περὶ ἀποδοχῆς τῶν ἀναστηλωμένων ἐκκλησιῶν καὶ ἄλλων κτιρίων.

Ὅλα τὰ τελεσίγραφα, ὅπως καὶ ἄλλες μορφὲς ἐκβιασμοῦ, ἔχουν κάτι κοινό: ποτὲ δὲν πᾶνε μόνα τους. Μετὰ ἀπὸ τὸ πρῶτο, ἀναπόδραστα ἀκολουθοῦν καὶ ἄλλα. Ἔτσι ἦταν καὶ σὲ αὐτὴ τὴν περίπτωση. Τὸ δεύτερο τελεσίγραφο ἀκολούθησε γρήγορα μετὰ ἀπὸ τὸ πρῶτο: ὁ Ἐπίσκοπος πρέπει νὰ μετακομίσει στὸν ἀναστηλωμένο ἐπισκοπικὸ μέγαρο στὴν Πριζρένη.

Πριζρένη εἶναι μιὰ παλαιὰ πόλη - ἡ πρωτεύουσα τοῦ Τσάρου Στέφανου Ντοῦσαν ὁ ὁποῖος κυβερνοῦσε τὸν ΙΔ΄ αἰῶνα.   Κοντὰ στὴν Πριζρένη, ὁ Τσάρος Ντοῦσαν ἀνέγειρε μεγαλοπρεπὲς μοναστήρι ἀπὸ λευκὸ μάρμαρο, ἀφιερωμένο στοὺς Ἁγίους Ἀρχαγγέλους. Στὰ μέσα τοῦ ΙΕ΄αἰῶνα οἱ Τοῦρκοι ἄρχισαν νὰ τὸ γκρεμίζουν καὶ στὸν ΙΣΤ΄αἰῶνα νὰ παίρνουν τὸ μάρμαρο ἀπὸ τὸ ὁποῖο κτίστηκε. Τὸ 1615 τὸ μάρμαρο χρησιμοποιήθηκε γιὰ τὴν ἀνέγερση τοῦ μεγάλου τζαμιοῦ στὴν Πριζρένη, ἀφιερωμένο στὸ Σινὰν πασά, τὸν ἴδιο ἐκεῖνο ποὺ διέταξε νὰ παρθοῦν τὰ λείψανα τοῦ Ἁγίου Σάββα ἀπὸ τὴν Ἱερὰ Μονὴ Μιλέσεβο, καὶ νὰ μεταφερθοῦν στὸ Βελιγράδι καὶ καοῦν στὸ Βράτσαρ.

(Παρεμπιπτόντως, ὅταν οἱ Σέρβοι γύρισαν στὴν Πριζρένη στὸ τέλος τῆς τουρκικῆς κατοχῆς τὸ 1912 οὔτε κἂν τοὺς ἦρθε στὸ νοῦ νὰ γκρεμίσουν τὸ τζαμὶ τοῦ Σινὰν πασᾶ. Αὐτὸ τὸ παράδειγμα ante factum τῆς πολιτικῆς ὀρθότητας πιθανῶς ἦταν μεγάλο λάθος.)

Στὸν Κ΄αἰῶνα οἱ Ἀλβανοὶ ὁλοκλήρωσαν τὴν καταστροφὴ τῶν Ἁγίων Ἀρχαγγέλων. Ἀλλά, στὰ τέλη τοῦ αἰῶνα αὐτοῦ ὁ Ἐπίσκοπος Ἀρτέμιος ἔκτισε ξανὰ τὴν Ἱερὰ Μονή. Πράγματι, ὁ Ἐπίσκοπος τὸ ἀνέγειρε δυὸ φορὲς διότι στὶς 17 Μαρτίου 2004 οἱ Ἀλβανοὶ τὸ ἔκαψαν μέχρι τὰ θεμέλια. Τώρα ἡ Μονὴ εἶναι περικυκλωμένη μὲ ἀγκαθωτὸ συρματόπλεγμα καὶ γερμανικὰ στρατεύματα ἀπὸ τὶς δυνάμεις τῆς ΚΦΟΡ. Στὴ Μονὴ ζοῦν πέντε-ἕξι μοναχοί. Στὴν Πριζρένη δὲν φαίνονται τὰ ΚΦΟΡ στρατεύματα, διότι στὴν πόλη, μὲ τὴν ἐξαίρεση ἑνὸς ἠλικιωμένου Σέρβου, ζοῦν μόνο οἱ  Ἀλβανοί.

Ὅταν ὁ Σεβασμιότατος Ἐπίσκοπος Νίσης Εἰρηναῖος (ὁ νῦν Πατριάρχης), μετέφερε στὸν Ἐπίσκοπο Ἀρτέμιο τὴν ἐντολὴ τῆς Διαρκοῦς Ἱερᾶς Συνόδου νὰ ἐπιστρέψει ὅσο πιὸ γρήγορα γίνεται στὴν Πριζρένη, ὁ Ἐπίσκοπος Ἀρτέμιος τὸν ρώτησε: «Καὶ ποιὸς θὰ μᾶς προστατέψει ἐκεῖ;» Ἡ ἀπάντηση ἦταν ὅτι ἡ προστασία δὲν θὰ χρειαστεῖ καθόλου ἐκεῖ.

Κι αὐτὸ εἶναι ἀλήθεια. Στὸν Ἐπίσκοπο καὶ σὲ ὅλους ἐκείνους ποὺ θὰ φέρει μαζί του ἡ προστασία στὴν Πριζρένη δὲν θὰ χρειαστεῖ, δὲν χρειάζεται διότι εἶναι ἀδύνατη. Κανένας δὲν μπορεῖ νὰ τοὺς προστατέψει ἐκεῖ, ὅπως καὶ στὶς 17 Μαρτίου πρὶν ἀπὸ πέντε χρόνια κανένας δὲν μπόρεσε νὰ προστατέψει οὔτε τὸ Ἐπισκοπικὸ Μέγαρο, οὔτε τὴν Ἐκκλησία τῆς Θεοτόκου Λιεβίσκα (Bogorodica Ljeviska), οὔτε τὴν Ἱερὰ Μονὴ τῶν Ἁγίων Ἀρχαγγέλων, οὔτε τὸν σερβικὸ πληθυσμὸ ὁ ὁποῖος ἐκείνη τὴν ἡμέρα ἐξαφανίστηκε ἐντελῶς ἀπὸ τὴν Πριζρένη, ἐκτὸς ἀπὸ μόνο ἕναν ἠλικιωμένο Σέρβο.

Καὶ ἔτσι ἡ Διαρκὴς Ἱερὰ Σύνοδος τῆς Σερβικῆς Ὀρθόδοξης Ἐκκλησίας στέλνει τὸν Σέρβο ἐπίσκοπο, Ἀρτέμιο, σὲ μαρτύριο, καὶ αὐτό, ἀπίθανα κυνικά, δὲν προσπαθεῖ οὔτε κἂν νὰ τὸ κρύψει.

Ἐπίσκοπος Ἀρτέμιος ἦταν συχνὰ κατηγορούμενος ὅτι λαχταρεῖ γιὰ μαρτύριο. Ὅμως, ὁ ἴδιος δὲν τὸ ζητάει. Κανένας ἀπὸ μᾶς δὲν ζητάει τὸ μαρτύριο. Σὲ κάθε Θεία Λειτουργία τὰ Πληρωτικὰ δυὸ φορὲς τελειώνουν μὲ τὴν αἴτηση νὰ ἔχουμε «τὰ τέλη τῆς ζωῆς ἡμῶν ἀνώδυνα, ἀνεπαίσχυντα, εἰρηνικά». Ἐπομένως δὲν εἶναι ἁμαρτία νὰ μὴν ἐπιθυμεῖται τὸ μαρτύριο, καὶ κανένας ἀπὸ μᾶς δὲν τὸ θέλει. Τὸ μόνο ποὺ ζητᾶμε εἶναι νὰ μᾶς χαρίσει ὁ Θεὸς τὴ δύναμη τῆς πίστεως ἡ ὁποία θὰ μᾶς δώσει θάρρος νὰ ἀντέξουμε καὶ μὴν ὑποταχθοῦμε στὸ φόβο, ὅταν ἔρθει ἡ τελευταία στιγμή.

Καὶ τί θὰ συμβεῖ τώρα; Ὁ Ἐπίσκοπος ἀντιμετωπίζει τὴν ἐπιλογή: μπορεῖ ξανὰ νὰ ὑποταχθεῖ στὴν Διαρκὴ Ἱερὰ Σύνοδο καὶ νὰ ξεκινήσει πρὸς τὴν σταύρωσή του ἢ νὰ ἀπορρίψει καὶ θὰ πάει στὸ ἐκκλησιαστικὸ δικαστήριο. Ἐμεῖς δὲν ξέρουμε τί θὰ ἐπιλέξει. Ἀλλὰ μὲ βεβαιότητα μποροῦμε νὰ ἰσχυριζόμαστε ὅτι αὐτὸ θὰ εἶναι ἐκεῖνο ποὺ θὰ τοῦ φανεῖ καλύτερο ἐκείνη τὴ στιγμή, ἢ τουλάχιστον λιγότερα βλαβερό, λόγω τῶν ἀγαπητῶν του, τῶν ὀρθοδόξων τοῦ Κοσσόβου καὶ τῶν Μετοχίων.

Καὶ γι αὐτὸ σᾶς ρωτάω τώρα ποιὰ ἄλλη ἀπάντηση μπορεῖ νὰ δοθεῖ στὸ ἐρώτημα «Πῶς εἶναι τὰ πράγματα στὸ Κόσσοβο καὶ τὰ Μετόχια;» παρὰ ὅτι ἡ κατάσταση στὸ Κόσσοβο καὶ τὰ Μετόχια εἶναι δύσκολη καὶ θὰ γίνει δυσκολότερη.

http://www.srpskilist.net/gledista/kosovo-i-metohija-u-danasnjoj-srbiji  



  


active³ 5.0 · IPS κατασκευή ιστοσελίδων · Όροι χρήσης